Câu chuyện của ngó, trước khi chúng ta bước vào kỷ nguyên "hậu kháng sinh"

[Vlinhskm1]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Virus có thể chống lại vi khuẩn kháng thuốc, đó là thứ vũ khí đã bị lãng quên hàng thập kỷ.

Dodge Pond là một hồ nước ngọt xinh đẹp tại ngoại thành thị trấn East Lyme, thuộc quận New England tiểu bang Connecticut, Hoa Kỳ. Đó là một ngôi nhà tự nhiên của cá mang xanh và cá trích Mỹ, những sinh vật nhỏ hơn như bọ chét nước, tảo và vi khuẩn.
===>>> nguyên nhân gây viêm bao quy đầu
Nhưng còn một điều đặc biệt nữa, hồ Dodge Pond cũng là một bể chứa virus khổng lồ. Nó nuôi dưỡng trong đó một quần thể virus OMKO1, trong tương lai có thể trở thành nguồn tài nguyên vô cùng quý báu của y học và nhân loại.

Nói vậy là vày loài người đang bước vào một kỷ nguyên ác mộng với vi khuẩn kháng kháng sinh, nơi ngay cả những bệnh nhiễm trùng đơn giản cũng có thể gây ra 10 triệu cái chết mỗi năm trên toàn thế giới. Gen vi khuẩn kháng tuốt tuột các loại kháng sinh đã được phát ngày nay Trung Quốc, Châu Âu, Canada, Hoa Kỳ và Hàn Quốc, gây ra những ca nhiễm khuẩn vô phương cứu chữa.
===>>> hình ảnh viêm bao quy đầu
Thế nhưng đầu năm 2016, trong một ca nhiễm trùng tưởng chừng đã bó tay ấy, các thầy thuốc đã mạo hiểm đưa khoảng 100 triệu virus OMKO1, nhân bản từ hồ Dodge Pond vào lồng ngực một người đàn ông đã 80 tuổi, trong giờ khắc mà mạng sống của ông đã ngàn cân treo sợi tóc.

Câu chuyện xúc động ấy đã được một bác sĩ kể lại trước hàng trăm nhà khoa học trong một hội nghị y học vài tháng trước. Nó đã mở ra những niềm vi họng mới, đem đến một động lực hết sức lớn cho các nhà khoa học, những bệnh nhân và bất cứ ai, trước khi tuốt tuột chúng ta sớm phải đấu tranh với một thời kỳ "hậu kháng sinh" sắp đến trong một đôi thập kỷ tới.

Câu chuyện huyền diệu bắt đầu từ một hồ nước xinh đẹp vùng ngoại thành tiểu bang Connecticut, Mỹ.
Câu chuyện thần hiệu bắt đầu từ một hồ nước xinh đẹp vùng ngoại ô tiểu bang Connecticut, Mỹ.
===>>> hình ảnh bệnh viêm bao quy đầu
Một khi vi khuẩn vô hại cũng trở nên "sát thủ"
Tiến sĩ Ali Khodadoust là một thầy thuốc nhãn khoa làm việc tại đô thị New Haven, cách hồ Dodge Pond 40 dặm về phía tây. Khi chúng tôi đến phòng chờ Khodadoust, ông đang soát lại một vài giấy tờ với người thư ký. Mái tóc Khodadoust có những sợi dựng lên như bị nhiễm điện. Nó cũng trắng đến nỗi gần hòa màu với chiếc áo blue mà ông đang mặc.

Chúng tôi bước vào văn phòng của ông. Khodadoust đi chầm chậm và rất thận trọng. "Tôi có thể ngã bất cứ lúc nào", ông thích thú. Phải vậy thôi, với một người đàn ông đã 80 tuổi, liên tiếp phải tranh đấu để giành giật mạng sống của mình suốt 4 năm với một nhiễm trùng đặc biệt nguy hiểm. Những gì mà bạn có thể hình dung về nó, về sự tồn tại của Khodadoust, chẳng khác nào "ngàn cân treo sợi tóc".

Thế nhưng bỏ qua ấn tượng đầu tiên về Khodadoust, ông chừng như vẫn có một sức khỏe tốt. vững chắc đủ tốt để nói chuyện suốt 2 tiếng đồng hồ về OMKO1, về bệnh tình của ông, về sự nghiệp cống hiến không biết bao nhiêu năm trong lĩnh vực cấy ghép giác mạc và đào tạo các thầy thuốc trẻ.

trong cuộc nói chuyện thân mật ấy, đôi khi, Khodadoust lại đứng dậy, rời khỏi ghế một cách cẩn trọng để dẫn chúng tôi trở lại hiên. Đó là nơi mà ông có thể thuyết trình về những bức ảnh vốn đã mờ dần nhưng được đóng khung cẩn thận.

Chúng giúp ông hồi ức lại công việc ngày xưa tại Đại học Yale, Viện Johns Hopkins cũng như ở Shiraz, một đô thị Iran nơi mà Khodadoust được sinh ra. Ông đã quay lại để xây dựng một bệnh viện mắt ở đó. Thế nhưng, vơ đã buộc phải dừng lại sau một biến cố 4 năm về trước...

"Tôi đang làm việc trong phòng mổ vào ngày thứ sáu và thứ bảy tôi dành thời gian chạy bộ", Khodadoust nói. "Vào cuối buổi hôm đó, tôi cảm thấy hơi thở của mình có vẻ ngắn và nông thất thường. Cả hai anh em trai tôi có tiền sử đau tim, thành ra, tôi muốn soát xem liệu đó có phải vấn đề".

Không ngoài dự đoán, Khodadoust rốt cuộc phải đi đến một giải phẫu bắc cầu động mạch vành. Các đồng nghiệp đã vá cho ông một phần động mạch chủ. tuốt tuột ca phẫu thuật diễn ra suôn sẻ và Khodadoust được phép trở về nhà phục hồi.

Tưởng chừng sẽ là một kết quả tốt, nhưng mọi thứ sau đó chuyển biến xấu rất mau chóng. Trong 48 giờ, Khodadoust bị sốt nặng và phải cấp trở lại bệnh viện. Khi các thầy thuốc phẫu thuật quyết định mở lồng ngực của ông một lần nữa, họ phát hiện ra một ổ nhiễm trùng đã phá hủy tới tận xương ức của Khodadoust. Khoang ngực của ông lúc đó rất kinh khủng, tràn đầy máu trộn lẫn với mủ nhiễm khuẩn.

thầy thuốc Deepak Narayan là một thành viên trong kip phẫu thuật tại bệnh viện Yale New Haven ngày hôm ấy. Khi chứng kiến cảnh tượng, ông biết chính xác chuyện gì đã xảy ra với Khodadoust. Có một mảng màu rêu xanh trên động mạch chủ của ông ấy. Đó là một bệnh nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn, loại vi khuẩn rất phổ thông và có tên gọi là trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aeruginosa). "Bạn chỉ cần nhìn qua, và bạn sẽ nhận diện được chúng", thầy thuốc Narayan cho biết.

Thế nhưng, việc cần kíp lúc ấy không phải tìm cách đương đầu với trực khuẩn. Narayan và các bác sĩ khác phải làm mọi cách để kéo lại được tính mệnh của Khodadoust, càng lâu càng tốt. "Bệnh của ông ấy nặng quá – trái tim thực sự như muốn vỡ tung ra bàn mổ", Narayan mường tưởng lại giờ phút ấy.

Ông và các đồng nghiệp đã phải lấy một mảnh mô phổi để vá lại tim cho Khodadoust. Công việc tiếp theo đó tuồng như là "cọ rửa" lại tuốt tuột khoang ngực. cuối cùng, khi nó đã khô lại, họ bọc trái tim Khodadoust với một màng chất béo được lấy từ chính bụng ông. Vết mổ được đóng lại, nhưng các bác sĩ đều hồ nghi về tiên lượng mà Khodadoust có thể chịu đựng được.

Trực khuẩn mủ xanh, thứ đã hiện diện trong lồng ngực bác sĩ Khodadoust.
Trực khuẩn mủ xanh, thứ đã hiện diện trong lồng ngực thầy thuốc Khodadoust.

Giờ đây, mỗi khi hồi tượng lại khoảng thời kì này, thứ mà Khodadoust nhớ lại được chỉ là một không gian đen kịt. "Có một sợi dây mảnh căng dài níu giữ tôi với một thứ gì đó ở vô tận", ông nói. Khodadoust cảm giác rằng ông đã được ai đó đưa cho hai chọn lọc. "Ông có muốn trở lại hay không? Sống hay không sống? Tôi hình dung ra các con tôi, vợ tôi. Những ánh nước long lanh trong mắt họ".

Khodadoust quyết định trở lại cuộc sống từ không gian đen kịt ấy. "Làm sao mà tôi có thể?", Khodadoust nhiều khi vẫn tự hỏi. Ông đã trở lại để bắt đầu một cuộc chiến 4 năm đầy đớn đau, với những vi khuẩn kháng thuốc ngay trong chính lồng ngực mình.

4 năm sống một cuộc sống không phải của con người
Khodadoust vượt qua ca giải phẫu. Nhưng hiện giờ, Narayan và các bác sĩ tiếp tục phải giúp ông tranh đấu lại căn bệnh nhiễm trùng của mình. Trực khuẩn mủ xanh là loại vi khuẩn vô hại đối với người khỏe mạnh. Nhưng trớ trêu thay, nó lại lây truyền trong ca giải phẫu, lúc mà hệ miễn nhiễm của Khodadoust đang suy yếu.

Khodadoust có vẻ như đã nhiễm trực khuẩn mủ xanh từ miếng ghép động mạch chủ mà các thầy thuốc đã cấy cho ông. Khi đó, trực khuẩn mủ xanh gần như là cái chết. Nó chẳng khác nào nỗi khiếp sợ của những bệnh nhân xơ nang, nhiễm trực khuẩn mủ xanh có thể dẫn đến viêm phổi và tử vong không lâu sau đó.

Để tránh khả năng xấu nhất, như chơi lệ Narayan và các bác sĩ đã ứng dụng một phác đồ điều trị dày đặc kháng sinh giúp Khodadoust chống lại nhễm trùng. Nhưng vi khuẩn lúc này đã trở thành tứ tung kháng thuốc và chẳng thể bị đánh bại. Chúng tàn phá thân thể Khodadoust, khoét hẳn một lỗ rò rỉ ra bên ngoài ngực của ông. Bạn có thể thấy trực khuẩn đã chiếm trọn bên trong lồng ngực rồi tràn cả ra ngoài từ lỗ rò rỉ đó.

Khodadoust đã chống chọi ngoan cường suốt 3 tháng trong bệnh viện, đương nhiên là với những đợt kháng sinh ngày càng nặng hơn. Ông được phép về nhà khi tình hình đã ổn định, nhưng với một ổ nhiễm trùng lớn vẫn còn tồn tại bên trong thân. Khodadoust phải giữ một cổng truyền dịch trong lồng ngực, đó là con đường mà cứ 3 lần mỗi ngày, một liều kháng sinh cực nặng được bơm trực tiếp vào trong chỉ với mong giữ cho vi khuẩn không lây lan thêm nữa. Thế đã là tốt lắm rồi.

thầy thuốc nhãn khoa Ali Khodadoust, người đã phải tranh đấu 4 năm với ổ nhiễm khuẩn trong lồng ngực mình.
bác sĩ nhãn khoa Ali Khodadoust, người đã phải tranh đấu 4 năm với ổ nhiễm khuẩn trong lồng ngực mình.

Nhưng điều gì đến cũng sẽ vẫn phải đến, vi khuẩn có khả năng kháng thuốc tứ tung chóng vánh. Qua thời gian, chúng đã học được cách đánh bại những liều kháng sinh cực nặng được chỉ định cho Khodadoust. Ông mau chóng bị nhiễm trùng máu và phải trở lại bệnh viện.

thầy thuốc Narayan và các đồng nghiệp quyết định, họ chẳng thể làm gì với lồng ngực của Khodadoust nữa. Nó giờ đã trở nên một đặc khu bất khả xâm phạm của vi khuẩn. Nếu họ có ý định đóng lỗ rò rỉ, hoặc hơn nữa là mở thành ngực để lấy mảnh cấy ghép động mạch bị nhiễm trùng ra, chẳng may thôi, ổ nhiễm khuẩn có thể vỡ và tức khắc sẽ giết chết Khodadoust.

"Họ còn chẳng dám chạm vào tôi", Khodadoust nói. "Tôi cũng không trách họ được".

Khodadoust rơi vào trạng thái "lấp lửng" giữa thiên đàng và thế gian, theo cách nói nhẹ đi của các thầy thuốc. Còn đích thực thì ông đang sống dở chết dở trong khổ cực. "Cuộc sống không có ý nghĩa gì nữa với một đường ống bên trong ngực của tôi. Mỗi 8 giờ đồng hồ, có 8 gam kháng sinh sẽ được truyền qua đó", Khodadoust xúc động chia sẻ. "Đây không phải là cuộc sống của một con người".

khí giới của y học đã từng bị lãng quên
Nếu mỗi người trên dương thế này đều có một thiên thần hộ mệnh xuất hiện trong những khoảnh khắc tử sinh, thiên thần ấy của Khodadoust hẳn là Benjamin Chan, một nhà khoa học trẻ đến từ Đại học Yale. Trong một dịp đến gặp bác sĩ Narayan, anh yêu cầu rằng liệu ông có muốn cho Khodadoust thử một "thứ vũ khí" đã bị quên lãng bởi y học đương đại. Virus có thể được dùng để tiêu diệt vi khuẩn, khi mà kháng sinh mất tác dụng, đó xác thực là những gì mà Chan đang theo đuổi trong sự nghiệp nghiên cứu của anh.

Được biết đến với cái tên liệu pháp thể thực khuẩn, nó đã từng được phát triển cách đây hơn 1 thế kỷ và tạo nên cả một thời đại hoàng kim khác trong điều trị nhiễm khuẩn ở Liên Xô và các nước Đông Âu. Ở đó, thuốc kháng sinh là thứ bị cấm vận và trở thành cực khan hiếm trong thời kì Chiến tranh lạnh.

Khởi đầu vào năm 1915, khi Fredetick Twort, một nhà vi khuẩn học người Anh, quan sát được hiện tượng virus truyền nhiễm trên vi khuẩn. Sau đó, Félix d'Herelle, một thầy thuốc Canada nhận thấy rằng ông có thể sử dụng hiện tượng này để chữa trị những ca nhiễm trùng.

Những con virus lây truyền trên vi khuẩn và cướp đi quá trình sinh hóa của chúng. Virus sau đó nhân lên hàng loạt bên trong vi khuẩn, đến độ đầy tràn và khiến vi khuẩn chết vì nổ tung. Những virus được phát tán sau quá trình này lại thực hành lây truyền trên vi khuẩn mới và giết chết chúng theo cơ chế rưa rứa.

Liệu pháp thể thực khuẩn làm việc khá hiệu quả, nhưng các thầy thuốc xoành xoạch phải đề phòng và hoài nghi sự an toàn của nó. Họ sử dụng virus để diệt vi khuẩn, nhưng virus cũng là thứ không thể đặt sự tin tức, chúng có thể cũng gây bệnh.

Đó là thời khắc đòi hỏi một thứ gì đó mới ra đời để giải quyết vấn đề. Và giữa những năm 1940, Alexander Fleming là người đã tìm ra cái vẻ đó. Ông phát hiện ra penicillin, loại kháng sinh trước nhất của nhân loại.

Kháng sinh là những chất hóa học, chúng vô tri thực thụ, không sống, không tiến hóa như virus và được thử nghiệm nghiêm ngặt để kiểm soát hiệu quả và tác dụng phụ trong điều trị nhiễm khuẩn. Kháng sinh chứ không phải virus là thứ mà các bác sĩ có thể đặt niềm tin tưởng.

Thế là liệu pháp thể thực khuẩn hầu như biến mất tại hầu hết các nhà nước một khi họ đã sở hữu kháng sinh. Chỉ còn một khu vực độc nhất vô nhị tiếp chuyện nghiên cứu và dùng virus để điều trị nhiễm khuẩn là Liên Xô và các nước Đông Âu. trong thời gian chiến tranh thế giới thứ II, liệu pháp thể thực khuẩn đã được sử dụng để cứu sống hàng triệu binh sĩ của Stalin, trong khi bên kia chiến tuyến, những viên thuốc kháng sinh đang làm nhiệm vụ hao hao.