Nếu mười năm về trước , làng chài
du lịch cửa lò là một bãi đất cát trắng , với những con người lam lũ , nghèo khổ. Với những đứa trẻ không có điều kiện cắp sách đến trường , bởi đây là vùng quê nghèo tứ phía sông nước , đàn ông cốt tử sống nhờ vào nghề biển , phụ nữ ở nhà đan lưới .
Cái nghèo , cái khó cứ quanh quẩn thế cuộc họ như một điệp khúc. Bây chừ , cuộc sống của làng chài du lịch Cửa Lò đã có nhiều đổi thay , bởi cầu kiêu hãnh vắt ngang qua biển nối liền vùng quê nghèo. hứa hẹn một tương lai tốt đẹp đến với vùng đất này. Hàng ngày , những chiếc xe tải nối đuôi nhau tìm về mua cá hấp , cá khô , nụ cười của các em nhỏ trong màu áo áo trắng đến lớp như vẽ nên một bức tranh đẹp về những phận người ven biển thật đẹp!
Một ngày cuối tháng về làng du lịch Cửa Lò , mới vào đến đầu làng đã nghe mùi cá hấp tỏa ra thơm nức. Những vỉ cá , liếp cá trải mình dưới nắng gắt. Bóng vía của những người phụ nữ lòm khòm , vần vật bên từng nồi cá hấp , để chuẩn bị đợi cá chín cân cho thương lái. Những người đàn ông biển vậm vạp , bàn tay rám nắng đang bê hàng chục chiếc vỉ cá vừa chín tới cho ra khỏi lò. Sự lao động khẩn trương , mau mắn của những người phụ nữ biển trong xưởng cá , như tấu lên một bản tình khúc lao động trên mảnh hải tần này.
Sau một đêm vất vả trên biển khơi , gần sáng các tàu bè cập bến , mang về đầy ắp những khoang cá tươi ngon. Các chủ lò hấp cá ở trong làng chờ sẵn trên bờ , để tranh thủ chọn những loại tươi ngon nhất , mang về thẳng lò hấp , để có cá vận tải đi các vùng khác ngày hôm sau cho mối lái.
Nghề hấp cá tấp nập nhất là vào mùa cá , tức từ tháng hai đến tháng tám âm lịch. Bởi đây là thời khắc “vàng” của các loại cá như cá cơm , cá chuồn , cá nục , cá ngừ.
Một trong những chủ lò hấp cá ở làng
du lịch cửa lò , đó là chị Tạ Thị Liên chia sẻ: “Trước kia cuộc sống của tôi rất cập kênh , bữa đói bữa no vì phải nuôi 4 đứa con ăn học.
Chồng đi biển , còn tôi phải làm thuê nhưng cũng chẳng thấm vào đâu. Cuộc sống của chúng ta đã có lúc rơi vào bế tắc. Nhưng trong “cái khó ló cái khôn” , phu phụ tôi nhìn thấy những điều kiện có sẵn ở ngay trên mảnh đất của mình , như nguồn nhân lực rẻ , cá tôm lại nhiều. Nên quyết định mở lò hấp này. Tính đến nay đã được 7 năm. Mang lại nguồn lương bổng ổn định. Đứa con gái lớn của tôi , đang học đại học năm cuối ở bách khoa Đà Nẵng”.
ngày nay , lò cá của chị giải quyết việc làm cho 30 lao động nữ , mỗi năm chị lương bổng từ 90 đến 120 triệu. Trung bình 4 tấn cá tươi tạo ra một tấn cá khô. Và cứ mỗi lao động chị trả từ 120.000 đến 150.000 đồng/ ngày. Chị Phan Thị Ngọ cho biết: “Từ khi các xưởng cá hấp trong làng sinh ra , chúng ta có công ăn việc làm để kiếm thêm lương bổng , phụ chồng nuôi con cái ăn học. Nên cuộc sống đỡ vất vả hơn”.
Theo kinh nghiệm chị Liên , muốn tạo ra được những tấn cá hấp ngon , thu hút được nhiều đơn đặt hàng của nơi khác , thì quan yếu nhất là khâu chế biến , phải giữ được sự uy tín cao. Muốn tạo ra những tấn cá hấp thơm ngon , thì khi chọn cá phải chọn cá thật tươi. Đưa lại hiệu quả tốt nhất là chọn ngay cá vừa cập bến. Sau đó , mang tất thảy tiêu chảy sạch , ướp muối từ 15 đến 20 phút theo tỷ lệ 10kg cá/ 1 kg muối. Trong quá trình hấp cá phải cho lửa cháy đều , và phải luôn luôn xoay gióng cá để cá chín cùng lúc. Nồi nước để hấp cá được pha với tỷ lệ 20 lít nước với 1kg muối. Và hấp từ 15 đến 20 phút để cá chín.
Sau khi cá được hấp chín , múc nước muối rửa hết thảy cá cho sạch. Rửa xong , để ráo nước và sắp xếp cần thận để vận tải đường xa. Quá trình từ cá tươi tạo ra cá hấp đều phải trải qua nhiều công đoạn , nhưng điều quan yếu là phải chịu khó.
Làng du lịch Cửa Lò đã có thương hiệu trên thị trường , mỗi ngày hàng chục tấn cá hấp , cá khô được vận tải lên các vùng núi trong tỉnh như Đông Giang , Nam Giang , Đại Lộc và xuất khẩu sang Lào , Campuchia…để tiêu thụ. Nghề cá hấp đã mang lại cuộc sống sung túc cho những hộ dân nơi đây. Gia chi dĩ , cầu Cửa lò đã hợp long các vùng miền giáp ranh , giao thông không còn cách trở đò ngang như trước đây nữa. Nên quá trình vận tải hàng hóa , giao thương các vùng khác đã khoác lên một màu áo mới cho vùng quê nghèo.
Ngày tàn. Xa xa , những con tàu đã bắt đầu lên đèn , nhà nhà đã lên khói , tiếng học bài ê a của các em nhỏ như khép lại một ngày vất vả trên vùng quê
du lịch Cửa Lò.